विरुद्धार्थाचे शब्द

 दिवस × रात्र

गरिब × श्रीमंत

खरे × खोटे

देव × राक्षस

पुरुष × स्त्री

शांती × गोधळ, गरदा

मुऊ × कडक

धाकटा × मोठा

उष्ण × थंड

मालक × नोकर

संध्याकाळ × पहाट

सुबोध × दुर्बोध

प्रचिती × NA

कृपा × अवकृपा

बिकट × सोपे

सहिष्णू × असहिष्णु

प्रकाश × अंधार

दुमत × एकमत

दुवा × शाप

उंच × लहान

तिमिर x प्रकाश, उजेड

बरे × वाईट

संक्षिप्त × प्रदीर्घ

 अंथरूण x पांघरूण

 अग्रज x अनुज

 अचल x चल

 अचूक x चुकीचे

अटक x सुटका

 अतिवृष्टी x अनावृष्टी

 अधिक x उणे       

 अधोगती x प्रगती, उन्नती

 अनाथ x सनाथ

 अनुकूल x प्रतिकूल

 अपेक्षित x अनपेक्षित

 अमूल्य x कवडीमोल

 अवखळ x गंभीर

अंत x प्रारंभ

अंधकार x प्रकाश

अडचण x सोय

अतिवृष्ट x अनावृष्टी

अती x अल्प

अपेक्षाभंग x अपेक्षापूर्ती

अबोल x वाचा

अब्रू x बेअब्रू

अभिमान x दुरभिमान

अरुंद x रुंद

अर्थ x अनर्थ 

अर्धवट x पूर्ण

अलीकडे x पलीकडे    

अल्लड x पोक्त

अवघड x सोपे

अवजड x हलके

अशक्त x सशक्त

अशक्य x शक्य 

असतो x नसतो

अस्त x प्रारंभ

आंधळा x डोळस

 आता x नंतर        

 आतुरता x उदासीनता 

 आदर्श x अनादर्श

 आनंद x दु:ख        

 आरंभ x शेवट 

 आळशी x उद्योगी

 आवश्यक x अनावश्यक

 आहे x नाही   

आकर्षण x अनाकर्षण

आकाश x पाताळ

आघाडी x पिछाडी

आजादी x गुलामी

आज्ञा x अवज्ञा

आठवण x विस्मरण

आडवे x उभे

आत x बाहेर

आदर x अनादर

आधी x नंतर

आयात x निर्यात

आला x गेला

आवडते x नावडते

आशा x निराशा 

आशीर्वाद x शाप

आस्था x अनास्था

इकडे x तिकडे

इच्छा x अनिच्छा

इथली x तिथली        

इमानी x बेइमानी

इलाज x नाइलाज 

इष्ट x अनिष्ट

इहलोक x परलोक

उंच × लहान

उगवणे x मावळणे

उघडे x बंद

उच x नीच

उचित x अनुचित

उच्च x नीच

उतरणे x चढणे

उत्तम x क्षुद्र

उत्तेजन x विरोध

उदार x कंजूष

उदासवाणा x उल्हासित

उद्धट x नम्र

उपयोगी x निरुपयोगी

उपाय x निरुपाय

उलट x सुलट   

उशिरा x लवकर

उष्ण × थंड

उंच x बुटका

उजेड x काळोख

 उत्कर्ष x अपकर्ष, अधोगती

 उत्साह x निरुत्साह

 उदघाटन x समारोप

 उदार x अनुदार, कृपण

 उदास x प्रसन्न

 उधळ्या x कंजूष, काटकसरी 

 उधार x रोख

 उन्नती x अवनती     

 उपकार x अपकार

 उपदेश x बदसल्ला

 उभे x आडवे

 उमेद x मरगळ

ऊन x सावली

एकदा x अनेकदा

ऐच्छिक x अनैच्छिक, अपरिहार्य

ऐटदार x केविलवाणा

ओबडधोबड x गुळगुळीत    

ओला x सुका

ओली x सुकी

ओळख x अनोळख

कठीण x सोपे

 कर्कश x संजुल

 कर्णमधुर x कर्णकटू

 कळस x पाया

 कष्टाळू x कामचोर

 काळा x पांढरा

 काळोख x प्रकाश, उजेड

 किमान x कमाल

 कीर्ती x अपकीर्ती

 कृत्रिम x नैसर्गिक, स्वाभाविक

 कोवळा x जून, निबर

 कौतुक x निंदा

 क्रूर x दयाळू

कंटाळा x उत्साह 

कच्चा x पक्का

कडक x नरम

कडू x गोड

कबूल x नाकबूल

कल्याण x अकल्याण

कायदेशीर x बेकायदेशीर

कीव x राग 

कृतज्ञ x कृतघ्न

कृपा x अवकृपा 

कृपा × अवकृपा

कृश x स्थूल

कोरडा x ओला

क्षमा x शिक्षा

खंडन x मंडन

खरेदी x विक्री

खात्री x शंका

खुळा x शाहाणा

खोल x उथळ

 खरे x खोटे

 खादाड x मिताहारी

 खाली x वर

 खूप x कमी 

 गंभीर x अवखळ, पोरकट

 गारवा x उष्मा 

 गुण x अवगुण

 गुणगान x निदा

 गुणी x अवगुणी

 गुप्त x उगड

 गुरु x शिष्य

 गोड x कडू

 गोरा x काळा

 गौण x मुख्य

 ग्राहक x विक्रेता

गढूळ x स्वच्छ

गद्य x पद्य

गमन x आगमन

गरम x थंड

गाव x शहर

गुळगुळीत x खरखरीत, खडबडीत

ग्रामीण x शहरी

ग्राह्य x त्याज्य

घट्ट x सैल, पातळ

घाऊक x किरकोळ

 चंचल x स्थिर

 चढणे x उतरणे

 चपळ x सुस्त

 चल x अचल, स्थिर

 चवदार x बेचव

 चांगले x वाईट

 चिमुकला x थोरला

 चूक x बरोबर

चढ x उतार

चढाई x माघार

चिरंजीव x अल्पजीवी  

चोर x गोलीस

छोटी x मोठी

छोटेसे x मोठेसे

 जगणे x मरणे

 जड x हलके

 जन्म x मृर्यू

 जागरूक x निष्काळजी

 जागृत x निद्रिस्त

 जाणे x येणे

 जास्त x कमी

 जिवंत x मृत

 जीत x हार

 जेवढा x तेवढा

जबाबदार x बेजबाबदार

जमा x खर्च 

जय x पराजय

जर x तर

जलद x हळू

जवळची x लांबची

जागणे x झोपणे

जिंकणे x हरणे

जुने x नवे

जोश x कंटाळा

झोप x जाग

 झोपडी x महाल

 टंचाई x विपुलता

टिकाऊ x ठिसूळ

ठळक x पुसट

डौलदार x बेढप

 डावा x उजवा

 तरुण x म्हातारा

 तहान x भूक 

 तारक x मारक

 ताल x बेताल

 तीव्र x सौम्य

 तुरळक x दाट

 तेजस्वी x निस्तेज

ताजी x शिळी

ताजे x शिळे

तिमिर x प्रकाश, उजेड

तिरके x सरळ

तिरपा x सरळ

तीक्ष्ण x बोथट

तेजी x मंदी

थंड x गरम

थंडी x उष्मा

थोडे x जास्त

थोर x लहान

 थोरला x धाकटा

 दया x राग 

 दिवस x रात्र

 दुःख x सुख

 दृष्ट x सुष्ट   

दयाळू x जुलमी

दाट x विरळ

दीन x रात

दीर्घ x ऱ्हस्व

दुमत × एकमत

दुरित x सज्जन 

दुवा × शाप

दुष्काळ x सुकाळ

दुष्ट x सुष्ट

देव x दानव, दैत्य

देशभक्त x देशद्रोही

दोषी x निर्दोषी, निर्दोष

द्वेष x प्रेम

धनवंत x निर्धन, कंगाल

धाकटा × मोठा

धाडस x भित्रेपणा

धिटाई x भित्रेपणा, भ्याडपणा

धीट x भित्रा

धूसर x स्पष्ट

 धडधाकट x कमजोर

 धर्म x अधर्म

 धूर्त x भोळा 

नफा x तोटा

 नवे x जुने

 निर्दयता x सहृदयता, सदयता

 निर्बंध x मोकळीक

 निर्भय x भयभीत

 नीती x अनीती

 नुकसान x फायदा

 नेता x अनुयायी  

 नेहमी x क्वचित

 न्याय x अन्याय

नम्रता x उद्धटपणा

नाजूक x राठ 

निंदा x स्तुती

निःशस्त्र x शस्त्रधारी

निद्रा x जागृती

निमंत्रित x आगंतुक 

निराश x उत्साही

निर्जीव x सजीव

निर्मळ x मळकट

निश्चित x अनिश्चित

निष्काम x सकाम 

नीटनेटका x गबाळ्या

नोकर x मालक

पक्की x कच्ची

परका x स्वकीय

परवानगी x बंदी

पलीकडे x अलीकडे

पात्र x अप्रात्र

पुढची x मागची

पूर्ण x अपूर्ण

पौर्णिमा x अमावास्या

प्रकाश x अंधार

प्रकाश × अंधार

प्रचंड x चिमुकला

प्रतिकार x सहकार

प्रत्यक्ष x अप्रत्यक्ष

प्रमाण x अप्रमाण

प्रश्न x उत्तर

प्राचीन x अर्वाचीन

प्रिय x अप्रिय

प्रेम x द्वेष

प्रेमळ x रागीट

 पडका x धडका

 पराक्रमी x भित्रा

 पहिला x शेवटचा

 पांढरा x काळा

 पाप x पुण्य

 पायथा x शिखर

 पुष्कळ x थोडे

 पूर्व x पश्चिम

 प्रगती x अधोगती 

 प्रामाणिकपणा x लबाडी

 प्रारंभ x अंत

 फायदा x तोटा

 फार x कमी

 फिकट x गडद

 फुकट x विकत 

 फुलणे x कोमेजणे

फसवी x स्पष्ट  

बंडाळी x सुव्यवस्था

बंद x उघडा

बरे × वाईट

बसणे x उठणे 

बाल x वृद्ध

बिकट × सोपे

बिघात x दुरुस्ती 

बुद्धिमान x ढ

 बंधन x मुक्तता

 बरोबर x चूक 

 बलाढ्य x कमजोर

 बहुमान x अपमान

 बाहेर x आत

 बुद्धिमान x निर्बुद्ध

 बेसावध x सावध

 बेसूर x सुरेल  

 भक्कम x कमकुवत

 भय x अभय

 भयंकर x सौम्य

 भरती x आहोटी   

 भरती x ओहोटी

 भसाडा x मंजुळ

 भाग्यवंत x दुर्भागी

 भूषण x दूषण

भडक x सौम्य

भयभीत x निर्भय

भरभर x सावकाश

भले x बुरे

भव्य x चिमुकले

भांडण x सलोखा

भान x बेभाम

भारतीय x अभारतीय

भिकारी x सावकार 

भूक x तहान

महान x क्षुद्र

महाल x झोपडी

माता x पिता  

मान्य x अमान्य 

माय x बाप

मालक x नोकर

मिटलेले x उघडलेले

मित्र x शत्रू

मुऊ × कडक

मृदू x कठीण

मैत्री x दुश्मनी

मोठा x लहान

मौन x बडबड

म्हातारा x तरुण

 मंजुळ x कर्कश

 मंद x प्रखर

 मऊ x टणक 

 मधुर x कडवट

 माघारा x सामोरा

 माथा x पायथा

 मान x अपमान

 माया x द्वेष

 मुका x बोलका

 मूर्ख x शहाणा 

 मृत्यू x जीवन

 मोकळे x बंदिस्त

यश x अपयश 

 यशस्वी x अयशस्वी

 याचक x दाता  

 येईल x जाईल

 योग्य x अयोग्य

 रेखीव x खडबडीत

रक्षक x मारक

राग x लोभ

राजा x रंक 

रिकामे x भरलेले

रुचकर x बेचव

रुडू x हसू

रूपवान x कुरूप

रोड x सुदृढ

लक्ष x दुर्लक्ष

लबाडी x प्रामाणिकपणा

लवकर x उशिरा

लहानपण x मोठेपण

लाडके x नावडते

लेचापेचा x भक्कम

लोभी x निर्लोभी

 लक्ष x दुलर्क्ष

 लबाड x भोळा

 लय x प्रारंभ  

 लांब x जवळ

 लांबी x रुंदी

 विरोध x पाठिंबा

 विलंब x त्वरा

 विशेष x सामान्य

 विश्वास x अविश्वास

 विष x अमृत

 विसरणे x आठवणे   

 वेगात x हळूहळू

वाकडे x सरळ

वापर x गैरवापर 

विचार x अविचार

विद्यार्थी x शिक्षक

विद्वान x अडाणी

वृद्ध x तरुण

वेडा x शहाणा

व्यवस्थित x अव्यवस्थित 

शंका x खात्री  

शकून x अपशकून

शक्य x अशक्य

शहर x खेडे

शांती × गोधळ, गरदा

शिकारी x सावज

शिक्षा x शाबाशकी

शिखर x पायथा

शिस्त x बेशिस्त 

शूर x भित्रा   

शेंडा x बुडखा

 शत्रू x मित्र

 शाप x वर

 शीत x अशीत

 शीतल x उष्ण

 शुद्ध x अशुद्ध

 शेवट x सुरवात

 श्रेष्ठ x कनिष्ठ

 श्वास x निःश्वास 

श्रीमंत x गरीब

संक्षिप्त × प्रदीर्घ

संध्याकाळ × पहाट

सकाळ x संध्याकाळ

सज्जन x दुर्जन

सतर्क x बेसावध

सतेज x निस्तेज

सदाचार x दुराचार

समान x असमान

सरळ x वाकडा    

सहिष्णू × असहिष्णु

सानुली x मोठी

सावकाश x पटकन

सावध x बेसावध

सुंदर x कुरूप

सुगंध x दुर्गंध

सुटका x अटक

सुदैवी x दुर्दैवी

सुप्रसिद्ध x कुप्रसिद्ध

सुबोध × दुर्बोध

सुभाषित x कुभाषित  

सुरक्षित x असुरक्षित

सुरुवात x शेवट

सुशिक्षित x अशिक्षित

सूर्योदय x सूर्यास्त

सेवक x मालक

सोपे x कठीण

सोय x गैरसोय

सौजन्य x उद्धटपणा

स्तुती x निंदा

स्थिर x अस्थिर

स्वतंत्र x परतंत्र

स्वस्थ x बेचैन

स्वागत x निरोप 

 संवाद x विसंवाद

 सत्य x असत्य

 सभ्य x असभ्य

 समाधान x असमाधान

 समृद्धी x दारिद्र्य  

 सरस x निरस

 सान x थोर

 सामुदायिक x वैयक्तिक     

 साम्य x फरक

 सार्थ x व्यर्थ

 सार्वजनिक x खाजगी 

 साहसी x भित्रा

 सुख x दु:ख

 स्पष्ट x अस्पष्ट 

 स्वच्छ x घाणेरडा

 स्वदेश x परदेश

 स्वस्त x महाग

 स्वहित x परमार्थ

 स्वाधीन x पराधीन

 स्वार्थ x परमार्थ

 स्वार्थी x निःस्वार्थी

 हजर x गैरहजर

 हसणे x रडणे

 हार x जीत

 हित x अहित 

 हिरमुसलेला x उत्साही

 हिशेबी x बेहिशेबी

 हुशार x मठ्ठ

 होकार x नकार

हलके x जड

हळू x जलद

हसतमुख x रडततोंड 

हिंसक x अहिंसक

हिम्मत x भय

हीन x दर्जेदार